[file:1973]
Godfried-Willem RAES
" C H O I C E S "
voor orkest met willekeurige maar gevarieerde samenstelling , waarin alle instrumentgroepen zijn vertegenwoordigd. De minimale aanbevolen bezetting omvat 12 spelers met dirigent.
Speelaanwijzingen :
1."Choices" is een parcours-kompositie , waarin de instrumenten zich volgens bepaalde regels doorheen de partituur kunnen en mogen bewegen. Op elk teken van de dirigent mogen de spelers een keuze doen tussen de hen volgens de partituur op dat ogenblik ter beschikking staande alternatieven. Het verloop van het stuk - hoewel dit voor verschillende spelers niet hetzelfde zal zijn - gaat steeds van links naar rechts , zoals gebruikelijk. De keuzemogelijkheden worden door middel van pijlen aangegeven. Op sommige bladzijden laten deze pijlen evenwel toe ook naar links te bewegen. Het stuk begint dus hoe dan ook met het eerste blokje links onderaan op het eerste blad , met een motief dat slechts door instrumenten in het lage register zal kunnen worden gespeeld. Vindt een speler dat zijn keuze , om muzikale redenen en nadat hij die reeds begon te spelen, eigenlijk niet de op dat ogenblik best mogelijke was, dan mag hij steeds naar zijn vorige motief terugkeren zonder teken van de dirigent. Hij mag echter niet een andere keuze doen zonder teken van de dirigent. Het spreekt vanzelf dat instrumenten voor dewelke bepaalde noten onspeelbaar zijn , helemaal niet spelen.
2. Per bladzijde staat voor de dirigent aangegeven hoeveel tekens er gegeven kunnen worden. De dirigent beschikt bovendien ook over de vrijheid , bepaalde spelers in het bijzonder een keuzeteken te doen terwijl de anderen niets aan hun spel op dat ogenblik veranderen.
3.In de partituur expliciet opgegeven instrumenten zijn steeds obligaat . Dit wil zeggen dat wanneer zij aan een bepaald motief toe zijn, zij de opgegeven noten horen te spelen. Instrumenten die niet de bij de notatie opgegeven instrumenten zijn , maar die de genoteerde noten wel kunnen spelen, mogen deze noten eveneens uitvoeren maar op hen rust geen verplichting.
4.Aangegeven dinamiek en tijdsduur zijn steeds obligaat en kunnen tegen indikaties van de dirigent ingaan. Waar deze indikaties niet worden gegeven, worden zij bij de inzet door de musici bepaald in aansluiting met het reeds klinkende totaalgeluidsbeeld en kunnen zij op elk ogenblik door de dirigent worden gewijzigd. Aanwijzingen van de dirigent die niet tegen het notenbeeld op de partituur ingaan zijn dus steeds door de musici op te volgen. De dirigent mag echter - mits een speciaal teken - ook dinamische indikaties geven die voor de ganse groep gelden en tegen de partituurindikatie voor bepaalde instrumenten ingaan.
5.Alle noten zijn geschreven zoals ze horen te klinken. Transponerende instrumenten moeten dus zelf voor hun transpositie instaan. Oktaveringen zijn niet toegestaan.
6.De tijdsduur van dit stuk is begrepen tussen 5 en 15 minuten.
7. Het stuk eindigt in een homogene akoestische 'mist': ruisachtige geluiden , veelal zonder specifieerbare toonhoogte, met een grote densiteit. Voor de opbouw van aangegeven klusters mogen afspraken tussen de musici gemaakt worden, hoewel oplossingen waarbij musici - ook wanneer hun instrument daar op het eerste gezicht niet toe geschikt is - zelf voor een partiele realisatie van de opgegeven klusterruisen instaan de voorkeur genieten. (bvb. multiphonics op rieten en kopers, sterk verhoogde boogdruk in dubbelsnaar , al dan niet achter de kam, voor strijkers, glijden langs omwonden snaren in de piano en op de harp ...).
Godfried-Willem RAES, Gent, 1973.
Programmanotities anno 1987
"Choices" voor orkest stamt uit de 'tweede periode' van de Logos-groep. Een periode waarin - zoals nu blijkt- ik in mijn kompositorisch werk vooral bezig was met het probleem van hierarchieen en socio-strukturen van het verband tussen musici. De relatie tussen dirigent en musici binnen een orkestrale groep is dan ook een van de achterliggende onderwerpen van deze kompositie, die oorspronkelijk tweedelig zou zijn. Het geplande tweede deel schreef ik echter nooit uit , maar aangezien het eerste deel een opzichzelf staand geheel kan vormen, beschouw ik "Choices" vandaag toch als af. Het vervolg laat zich immers denken.
Het stuk sluit nauw aan bij gelijkaardige stukken voor kleine kamermuzikale bezettingen, en dan vooral bij "Cues" , uit 1972 , waarin eenzelfde 'cue'-systeem maar dan tussen de musici onderling, wordt toegepast.
Samen met mijn "Eerste Symfonie -voor amateurensemble" (1975), vormt dit stuk het enige wat ik (tot 1987) ooit schreef waarbij voor de uitvoering een dirigent noodzakelijk is. De rol van de dirigent is evenwel in beide stukken , een rol van musicus onder musici, waarbij beide soms afhankelijke, soms onafhankelijke, soms ook wel konflikterende, interpretatieve vrijheden toegewezen kregen.
23.08.1987
Back to Godfried-Willem Raes' index page
Web published on july 27th 1987 by Godfried-Willem Raes