Dr.Godfried-Willem RAES

Kursus Experimentele Muziek: Boekdeel 4: Organologie en Experimentele Instrumentenbouw

Hogeschool Gent : Departement Muziek & Drama

4042:

Klavecimbel - Virginaal - Spinet

1.- Definities

1. Spinet

2. Virginaal

3. Klavecimbel

2. Terminologie

1. Besnaring, koren, registers

2. Mechanisme: dokjes

3. Stemmingen

De eerste muzikus die het klavecimbel -na de voor het instrument donkere tijdvak van de romantiek- in de jaren twintig en dertig in de hedendaagse muziek introduceerde was Wanda Landowska. Zij deed een beroep op eigentijds repertoire om langs die weg het publiek te verleiden tot het beluisteren van barokmuziek. Het instrument waarmee zij aantrad was echter geenszins het barok-instrument (of kopie daarvan) zoals wij dat vandaag overal kennen, maar een twintigste eeuwse konstruktie. (Pleyel) De registers konden via een pedalenstelsel snel gewisseld worden.

In de jaren zestig was het vooral de Zwitserse rijke dame Antoinette Vischer, die zorgde voor een belangstelling voor het instrument, vooral omdat zij aan een vijftigtal komponisten opdrachten verleende voor solistisch werk.

Zij bespeelde een Neupert instrument.

Dat het klavecimbel een zeker sukses kent onder eigentijdse komponisten kan worden verklaard doordat de klank een uiterst precieze ritmiek mogelijk maakt enerzijds, terwijl anderzijds het geluid zo boventoonrijk is, dat het zich uitstekend leent voor elektronische transformatie en voor kombinatie met elektronische instrumenten/tapes.

Komponisten:

1e helft 20e eeuw:

- Leos Janacek (Concertino, 1925)

2e helft 20e eeuw:

- Ligeti (Continuum (1968), Passacaglia Ungherese(1978), Hungarian Rock (1978),)

- John Cage (HPSCHD)

- Godfried-Willem Raes (Epitafium, 1970)

- Francois B. Mache (Korvar, 1973)

- Michael Nyman (The convertability of lute strings, 1992)

- Iannis Xenakis (Khoaï)

- Thomas Kessler (Piece, 1993)

- Luc Ferrari (Programme Commun, 1972)

- Karel Goeyvaerts (Litanie V, 1982)

- Toru Takemitsu (Rain Dreaming, 1986)

- Karen Tanaka (Jardin des Herbes, 1989)

- Maurice Ohana (Conga (1983), Wamba (1982))

- Salvatore Sciarrino (Toccata)- Kaija Saariaho (Jardin Secret II)

- Sofia Goebaidoelina ('Meditation über den Choral 'Vor deinen Thron tret ich hiermit' von J.S.Bach", 1993

(voor klavecimbel en strijkkwartet)

Een recente katalogus van hedendaagse muziek voor klavecimbel werd in 1994 samengesteld door Prof.Frances Bedford in de USA.

Uitvoerders:

• Wanda Landowska (+)
• Antoinette Vischer (+)
• Elisabeth Chojnacka
• Janny van Wering
• Vivienne Spiteri
• Andrew De Masi (+)
• Annelie De Man
• Jukka Tiensuu
• Jane Chapman
• Glen Wilson
• Asami Hirosawa
• Jory Vinikour
• Eva Nordwall
• Johan Huys
• Marc Maes
• Matthias Troffaes
• Anne Faulborn

Download artikel van Anne Faulborn over klavecimbelbouw in de 19e en 20e eeuw (PDF formaat)

Tangentenfluegel

Piano: pianoforte, hammerklavier, piano

Cristofori, Stein, Walther, Steinway, Bechstein, Erard, Pleyel, Boesendorf, Fazzioli, Borgato

Filedate: 970928 / updated: 2013-02-28