realisme
impressionisme à vereenvoudiging

Vanaf 1911-12 schildert Mondriaan o.a. zijn befaamde reeks schilderijen van bomen:
eerst realistisch, vervolgens steeds meer vereenvoudigd. Zijn werken worden steeds minder ruimtelijk. De vertikale en horizontale as gaan domineren en de kleur wordt meer en meer gereduceerd tot uiteindelijk het contrast zwart, wit, grijs overblijft.

• 1917 Theo Van Doesburg (ontmoette Mondriaan reeds in 1915) à De Stijl

Mondriaan krijgt terug aandacht voor kleur, vnl. de scherpe contrasten tussen de zuivere kleuren: rood, blauw, geel en de niet-kleuren: wit, zwart, grijs. Hij werkt uiteindelijk nog uitsluitend rond de horizontale en vertikale as.

• 1920: Wetten van het Neo-Plasticisme

• 1938: Mondriaan wijkt uit naar de U.S.A.

• 1940-44 à New York

In deze laatste fase komt er meer beweeglijkheid in de werken van Mondriaan: hij deelt zijn vertikale en horizontale assen in in kleursegmenten.

PIET MONDRIAAN: ZES NEO-PLASTISCHE WETTEN

1920

1. Het beeldingsmiddel moet het rechthoekig vlak of de prisma zijn, in primaire kleuren (rood, blauw en geel) en in niet-kleur (wit, zwart en grijs). In de architectuur geldt de lege ruimte als niet-kleur. De gedenaturaliseerde materie kan als kleur rekenen.
   
   
2. De gelijkwaardigheid in afmeting en kleur van de beeldingsmiddelen is noodzakelijk. Verschillend van afmeting en kleur zijnde, moeten zij van een gelijke waarde zijn. Het evenwicht wijst in het algemeen een grote oppervlakte van niet kleur of lege ruimte aan en een kleine oppervlakte van kleur of materie.
   
   
3. De tegenstellende tweeheid in het beeldingsmiddel is evenzeer in de compositie geëist.
   
   
4. Het onveranderlijke evenwicht wordt bereikt door de verhouding van stand en wordt uitgebeeld door de rechte lijn (begrenzing van het zuivere beeldingsmiddel) in haar principale, d.i. rechthoekige tegenstelling.
   
   
5. Het evenwicht dat de beeldingsmiddelen opheft en vernietigt, ontstaat door de verhoudingen van afmeting, waarin deze geplaatst zijn en die het levend ritme tot stand brengen.
   
   
6. Natuurlijke herhaling (de symmetrie) moet uitgesloten worden.

Ziehier zes neo-plastische wetten, die het zuivere beeldingsmiddel en zijn gebruik bepalen.

Onze tijd, te weten de toekomst, eist zuiver evenwicht, en dat is niet anders mogelijk dan langs één enkele weg. Er zijn oneindig veel wijzen om de schoonheid uit te drukken, maar de zuivere schoonheid, de beeldende uitdrukking van zuiver evenwicht toont zich slechts door zuivere beeldingsmiddelen. Dit is één der wetten van het neo-plasticisme. (…)
Maar zuivere beeldingsmiddelen zonder meer doen nog niet neo-plastische beelding ontstaan: zij moeten zodanig gecomposeerd zijn, dat zij hun individualiteit verliezen en door een opheffende en vernietigende tegenstelling, een onafscheidelijke eenheid vormen.

MONDRIAAN

-1902
-1904
-1904
-1908

-1912
-1912
-1912
-1909-1910
-1911
-1912
-1912
-1912-1913
-1913

-1912-1913
-1913
-1914
-1914
-1914
-1914
-1918
-1919
-1919

Landschap bij Amsterdam
Boerderij bij Nistelrode
Avondlandschap
Landschap met rode wolk

Naakt
Stilleven met gemberpot I
Stilleven met gemberpot II
Rode boom
Grijze boom
Bloeiende appelboom
Bloeiende bomen
Compositie 3 - Bomen
Ovale compositie - Bomen

Schilderij I
Ovale compositie in lichte kleuren
Ovale compositie
Ovale compositie / Schilderij III
Compositie 6
Compositie 7
Zelfportret
Compositie Dambord - felle kleuren
Compositie Dambord - donkere kleuren

Neo-plasticisme

-1921
-1921
-1921
-1921-1925
-1922
-1927
-1928
-1935
-1935
-1934-1944

-1942
-1942-1943
-1943-1944

Schilderij 1
Compositie
Compositie met rood, geel en blauw
Schilderij 2
Compositie
Compositie met rood, geel en blauw
Schilderij-gedicht P.Mondriaan en M.Seuphor
Compositie
Compositie met blauw
Compositie met rood, geel en blauw (olieverf en houtskool)
(onafgewerkt)
New York City
Broadway Boogie-Woogie
Victory Boogie-Woogie