Koncertberichten

Naar aanleiding van het ICVT 8 in Brisbane (Australië) is de ons meer dan vertrouwde allround performer Françoise Vanhecke geselekteerd om een speciale Rondetafel-presentatie te verzorgen. Haar onderwerp 'Inhaling singing, an extended technique' (ISFV), is een volstrekt nieuwe zangtechniek waar ze al enige jaren onderzoek naar verricht en nu op doktoreert.

De Rondetafel-presentatie zal internationaal worden aangekondigd als 'Round Table presentation AGGETT, SCHINDLER, VANHECKE, WATTS – A TYPOLOGY OF 20TH AND 21ST CENTURY VOCAL TECHNIQUES'. Bij Logos geeft ze ons al een voorproefje in de vorm van een lecture recital betreffende haar onderzoek. Daarbij zal ze niet alleen een onderbouwde analyse van haar onderwerp verzorgen, maar de onderzoeksresultaten ook uitgebreid stofferen met enkele muziekstukken.

Zo brengt Françoise nieuwe, eigen komposities onder haar pseudoniem Irma Bilbao, alsook Triticus Arscotiensis, een teatrale aria voor sopraan en robotorkest die Sebastian Bradt komponeerde op het gedicht Alla Bandiera Rossa van Pier Paolo Pasolini. Verder krijgen we de wereldpremière van Le Lâcheur (para voz e performance de soprano - oeuvre dédiée à la soprano Françoise Vanhecke) van de Spaanse komponist Jorge Antunes.

GOBI Trio #2 from pierre michel zaleski on Vimeo.

Onnodig wellicht, om u de radikale kontrabassist Peter Jacquemyn voor te stellen; de belichaming van pure energie op vier snaren, maar dan van een zelden gehoorde intensiteit en overtuigingskracht. Na samenwerkingen met pianisten, slagwerkers, elektronici, cellisten en stemkunstenaars, verlegt de Bad Boy van het improvisatiemilieu zijn horizon naar de Khoomi, oftewel de Mongoolse keelzangtechniek. Samen met de Duitse avantgarde-violiste Gunda Gottschalk, de Turkse zangeres Saadet Türköz en de Mongoolse keelzangeres Baadma Badamkhorol Samdandamba gaat hij voor niets minder dan improvisaties op het scherp van de snee. Snaren versus stembanden: een niet te missen performance die u moeiteloos met verstomming zal slaan

Peter Jacquemyn, geboren in 1963 in Schaarbeek, is in grote lijnen samen te vatten als een allround artiest met een gerechtvaardigde internationale reputatie. Binnen de Logoskontekst kennen we hem als een uitzonderlijk kontrabassist, maar daarbuiten, meerbepaald in zijn werkplek in Brakel, is hij een veelzijdig kunstenaar die schetst, tekent en skulpteert dat de stukken er -letterlijk- af vliegen. De performances die hij geeft met zijn alom geschaafde en verweerde kontrabas, zijn ronduit spektakulair. Zoals hij als beeldhouwer boomstronken te lijf gaat met bijl en kettingzaag, zo worstelt hij als kontrabassist in golven van ongebreidelde energie met zijn instrument. Een worsteling waarin overigens alle middelen geoorloofd zijn: meerdere strijkstokken, drankblikjes, plastic zakken, kurk, buttons, paperclips, breinaalden, papier, dempers, noem maar op ... Jacquemyn gebruikt alles wat los of vast zit om snaren en klankkast mee te beroeren en hij doet dat steeds in zijn gekende robuust-eksuberante stijl.

Jacquemyn weet zich moeiteloos te plaatsen tussen België's meest interessante improvisatoren. Hij begon zijn karrière bij WIM (Werkgroep Improviserende Muzici) en stimuleert sedertdien al jaren jonge muzikanten om buiten de lijnen te kleuren. De man werkt geregeld samen met het kruim van de internationale improvisatie-scène: Fred Van Hove, Peter Kowald, Joëlle Léandre of Jan Pillaert (tubist met wie hij enige jaren geleden Humus (LPD 016) opnam). Daarnaast schrikt hij er niet voor terug om de dialoog aan te gaan met een klassiek cellist (Arne Deforce), live electronics (Stefan Prins) of een stemkunstenares (Maja Jantar).

In 2010 nam Peter Jacquemyn samen met de Duitse violiste Gunda Gottschalk deel aan het Roaring Hooves-festival in Mongolië. Roaring Hooves brengt een mix van traditionele Mongoolse en westerse hedendaagse muziek. Ze kregen er gelegenheid om met grootmeesters in de Khoomi (Mongoolse keelzang) te werken en ontvingen gelijk een snelkursus in deze boeiende autentieke stemtechniek. In Khoomi wordt de stem traditioneel ondersteund door de 'Mohrin Khuur' (ofwel paardekopvedel): een archaïsche, fretloze tweesnarige strijker met een eigen strijktechniek en een tessituur ergens tussen de altviool en de cello in.

Op datzelfde festival kwamen Gottschalk en Jacquemyn in kontakt met Baadma Badamkhorol Samdandamba, een Mongoolse 'Urtiin Du' zangeres. 'Urtiin Du' is een traditionele liedstijl die teruggaat tot de tijd waarin Dzjengis Khan het in een aanzienlijk deel van het kontinent voor het zeggen had. Elke morgen zingen de Mongolen immers als bevestiging van hun bestaan tegenover de oppermachtige natuur, meerbepaald de schier onbegrensde, diepblauwe hemel boven hun hoofden. Hun eeuwenoude liederen bestaan uit slechts een tiental woorden die steeds herhaald worden. Afhankelijk van de respons van de natuur (het fluiten van de wind, dierengeluiden, de kleuren van de zonsopgang, e.d.) kan zo'n lied 2 minuten dan wel 2 uur duren. Deze merkwaardige interaktie met de natuur maakte een kultuuroverschrijdende, op improvisatie gestoelde samenwerking mogelijk en het duo werd op die manier een trio.

Samdandamba is geboren in Ulaanbaatar. Naast een klassieke (lees: folkloristische) zangopleiding volgde ze etnomuzikologie en management, twee pijlers die haar vandaag de dag tot volbloed ambassadrice maken. Ze gaf optredens over de ganse wereld en is initiatiefneemster voor Roaring Hooves, waarmee ze jaarlijks boventoonszangers uit heel Mongolië bijeenbrengt om de banden met westerse hedendaags klassieke muziek aan te halen. Ongeveer 50 interkulturele optredens heeft ze op die manier verzilverd, waaronder Schamanentreffen, de eerste internationale konferentie voor boventoonszangers in Mongolië.

Tenslotte ontmoette dat trio Saadet Türköz, een Turkse zangeres van Kazachse origine die momenteel artist in residence is bij ÃRT (Wuppertal). Zo ontstond het buitengewone kwartet dat u die avond aan het werk hoort: twee in oeroude nomadentradities gewortelde zangeressen, in dialoog met twee strijkers uit de hedendaagse experimentele muziekscène. Ze zijn niet op zoek naar een samenwerking op het nivo van de grootste gemene deler, of de 'common goods' als basis en begrenzing. Ze zijn uit op het samenbrengen van de meest extreme uitingen van elke traditie, en dat op het scherp van de snee.

Summer's here, tango's here! In tegenstelling tot de eerder klassiek geörienteerde Cd-release die we vorig jaar op ons trouwe tangopubliek loslieten, wordt de editie van 2013 eentje van een geheel ander kaliber. Met ExperiMental Tango gaan we op stilistisch genre-onderzoek uit. Id est: hoe ver kunnen we de tango pushen vooraleer die ophoudt om als tango herkenbaar te zijn? En hoe springen dansers (Jean Vinclair, God-fried-Willem Raes, Moniek Darge) hiermee om? Huisorkestrator Sebastian Bradt liet zijn skills en fantasie de vrije loop en stampte een bont allegaartje van obskure arrangementen bijeen. Het resultaat: volkomen vervreemde tango's van Piazzolla, Johnson, Goeyvaerts, Jenkins en vele andere, zoals u ze gegarandeerd nog nooit hebt gehoord.

Programma:

Sebastian Bradt(1979)

Ouverture (2013)

Tom Johnson(1939)

Tango(1984)

Karel Goeyvaerts (1923-93)

Aquarius Tango (1984)

Jo Kondo (1947)

Tango Mnemonic (1984)

Coriun Aharonian (1940)

¿ Y Ahora ? (1984)

Leroy Jenkins (1932-2007)

Tango, Rango, Bango (1984)

Sebastian Bradt (1979)

Blaffer.Kop.Tango (2012)

Astor Piazzolla (1921-1992)

Reminiscencia (1974)

Godfried-Willem Raes (1952)

iTango (2013)

Astor Piazzolla (1921-1992)

S'Il Vous Plait (1974)

Lara Van Wynsberghe (1990)

El Huerto del Diablo (2013)

Juan Del Candricho

Milonga/Milongoid (1913/2013)

De jaarlijkse tango-special van Stichting Logos zal bij weinigen nog uitleg behoeven. Zomerzonnewende, professionele danskoppels, een 50-koppig komputergestuurd robotorkest en een avondvullende setlist van nieuwe muziekjes en je hebt een recept dat inmiddels al 10 jaar suksesvol moegaat. Alleen hebben we die setlist anno 2013 over een iets andere boeg gegooid; we doen het dit jaar dan ook met een strikt experimentele benadering. De tango zal als genre uitgekleed, binnenstebuiten gekeerd, geparodieerd en uit zijn oorspronkelijke kontekst vervreemd worden dat het een lieve lust is. 'Hoe ver kan je gaan vooraleer een tango geen tango meer is?' was de hamvraag. Verwacht als antwoord dus geen orkestraties van uw welgekende klassiekers, maar een avondvullende show waarin we op zoek gaan naar het punt waar de essentie van tango begint of ophoudt. En we lichten graag al een tip van de sluier op:

De voorstelling opent met een sfeervolle, processie-achtige Ouverture waarvan het materiaal voor 90% komputergegenereerd is. Dit stuk is het resultaat van enkele eenvoudige beslissingen die ik nam op de X- en Y- curve van een time/pitch-diagram, en dan krijg je dus dit: een statische, monotone bas waarboven we motieven horen klinken die typerend zijn voor tango, maar dus nooit doelbewust een verband houden met elkaar. Vervolgens was het een kwestie van hier en daar de tonaliteit aanpassen en naar logische overgangen zoeken, en de opener was een feit.

Tom Johnson's Tango (1984) komt uit de minimalistisch/permutatieve hoek. Een archetypische bas speelt steeds hetzelfde habanera-achtige motiefje met daarboven een reeks van vijf noten die volgens een strikt rekenkundige regel wordt herhaald, maar nooit in dezelfde volgorde. De reeks doorloopt een permanente permutatie en duikt in steeds andere kombinaties van de robots op. Steeds hetzelfde, en toch weer niet. Deze tango was het resultaat van een call for scores die de experimentele pianist Yvar Mikhashoff tussen 1984 en 1991 naar komponisten wereldwijd stuurde.

Ook Karel Goeyvaerts ging met zijn Aquarius Tango (1984) in op Mikhashoff's verzoek met een onvoorspelbare, versnipperde tango die uit het semi-spektralistische vaatje tapt. In de orkestratie was het daarom des te leuker om te spelen met al dan niet beklemtoonde tellen en met verrassende kleureffekten in het spinet, vibrafoon en de slagklank van de lage orgelbassen.

Jo Kondo is een Japanner, en die hebben -naast een nogal eigen interpretatie van het begrip tijd- een bijzondere voeling met de natuur. Diens Tango Mnemonic (1984) was oorspronkelijk een piano solostuk dat voor de gelegenheid noot voor noot werd ontrafeld: elke robot krijgt zijn hoogsteigen noot toebedeeld. Alles tesamen klinkt Tango Mnemonic als een trage, sfeervolle impressie van diverse natuurgeluiden die uit alle hoeken van de tetraeder komen.

Het politiek getinte ¿ Y Ahora ? (1984) van de Urugayaan Coriun Aharonian gaat over censuur. Een resoluut tangomotief lijkt van de grond te willen komen, maar verzandt ogenblikkelijk in een monotone herhaling van dezelfde noot. Maar niet getreurd: we beschikken over meer dan 50 muziekrobots, dus kleurtjes te over om van die ene noot telkens weer iets verrassends te maken.

Noise, onverwachte hooks en een versnipperde zap-attitude krijgen we dan weer met Leroy Jenkins' Tango, Rango, Bango (1984). Eveneens geschreven in het kader van Mikhashoff's verzoek, is dit een jazztango die bulkt van de kontrasten, abrupte overgangen en flarden woeste improvisatie. Ik besloot om hiervan een ronduit krankzinnige orkestratie te maken, met de nadruk op Bango. Die orkestratie opent weliswaar met subtiele roffels in Psch en de daaropvolgende intrada door Krum, Humanola en Trump kan ook nog 'herkenbaar' worden genoemd, maar daarna breekt -gegarandeerd- de hel los.

Vorig jaar in premiere gebracht, en dit jaar in een lichtjes geupdatede versie terug van de partij: Sebastian Bradt's metrische tango nuevo Blaffer.Kop.Tango (2012). Een schaarse lichtshow, een broeierig tremulerend orgeltje, een hypnotische bas en een tangokoppel dat zich in het hart van een misdaadscène waant. Meer is niet nodig om aan onze hoogsteigen GUNHEAD gestalte te geven.

Ook Astor Piazzolla komt even om de hoek kijken met Reminiscencia en S'Il Vous Plait. Het zijn twee nummers die de maestro van de Tango Nuevo in 1974 aan de muziekgeschiedenis toevertrouwde maar door de populariteit van Libertango in de vergetelheid zijn beland. In beide gevallen hebt u een uptempo versie voor de blazersrobots tegoed.

Ook studente Lara Van Wynsberghe doet mee met El Huerto del Diablo (2013), dat oorspronkelijk werd geschreven voor klarinet en basklarinet. Het is de muzikale weergave van een verhaal waarin el Diablo een jonge vrouw om zijn tuin leidt. In deze verleidingsdans en zijn machtsspel zit de vrouw in een voortdurend konflikt tussen onschuld en nieuwsgierigheid. De titel is tevens een verwijzing naar de videoclip die Phil Mucci maakte voor een single van Opeth's album Heritage. (LVW)

Tot slot willen we u volgende vreemde eend in de bijt niet ontzeggen: Milongoid is de transformatie van de 100 jaar oude Milonga van de Chileense Juan Del Candricho. Voor de gelegenheid werd dit antieke nummer tot uitsluitend ruisklanken herleid; geen herkenbare toonhoogtes, alleen ritme en noiseklanken. Denk niet aan een 78-toerenplaat die nu écht wel op het punt staat het te begeven, maar aan geluid dat een eigen leven is gaan leiden. Is het nog een milonga? Nee, wel iets dat er sterk op lijkt: een milongoid dus.

Dans:
Jean Vinclair, Daniela Luca, Isolde Audooren (*)
Godfried-Willem Raes & Moniek Darge

Orkestraties en tekst:
Sebastian Bradt

(*) nog te bevestigen

Na verschillende geslaagde en uitverkochte edities komtTEDx dit jaar terug naar Gent met als doel het inspireren van mensen door de kracht van ideeën. TEDx (Technology, Entertainment and Design) verzamelt 's werelds meest kreatieve geesten om hun ideeën en toekomstvizie te delen in korte en levendige 'talks'. Al deze lezingen worden professioneel opgenomen en verspreid via de met prijzen bekroonde website van TED die een globaal publiek aantrekt.

Dit jaar doet ook Godfried-Willem Raes mee, met een woordje uitleg over hoe hij zijn radarsystemen en robotinstrumenten ontwerpt en over zijn passie voor robotica in het algemeen. Hij brengt zelfs een robot mee!