Dr.Godfried-Willem RAES

Kursus Experimentele Muziek: Boekdeel 4: Organologie & Experimentele Instrumentenbouw

Hogeschool Gent : Departement Muziek & Drama

4034:

Van schalmei tot klarinet

- Historische uiteenzetting

- Ontwikkeling van de klarinet

• - instrument met open gaten
• - het Albert-systeem (13 kleppen)
• - het Oehler-systeem
• - het Boehm-systeem (Frans type)

Konsekwenties van de bouwwijze voor de klankproduktie.

Voordelen van 'oudere' klarinet-types.

Apologie van mijn eigen voorkeur voor het Albert systeem.

- Boring

- konisch of cilindrisch ?

- Stemmingen:

• - 432 Hz - oude orkestdiapason
• - 450 Hz - oude militaire diapason
• - 440 Hz-445Hz - hedendaagse diapason
• Kwarttoonsklarinetten: Alois Haba

- Intonatie

• - via embouchure
• - via vingerzetting

- Klarinet-familie

• - Bb-klarinet
• - A-klarinet
• - Eb-kleine klarinet
• - F-klarinet
• - Eb-'bassethoorn'
• - Bb-basklarinet
• - Bb-kontrabasklarinet
• - C-klarinet
• - D-klarinet
• - As-piccolo klarinet

- Timbrale analyse van het klarinetgeluid

- spektraalverdelingen

- Het akoestisch gedrag van de klarinet

• - de mythe van de duodecime
• - de afwezigheid van even boventonen in het spectrum

- Rieten en mondstukken

• - riet tegen bovenlip <-> tegen onderlip
• - vasthechting van het riet
• - de baan van het mondstuk
• - de opening van het mondstuk
• - de 'sterkte' van het riet

- rietmateriaal:

• - arrundo donax
• - plastic
• - metaal
• - glasvezel

- mondstukken

• - types
• - materiaal

- Klassieke speeltechniek:

• - tonggebruik
• - legato en staccato
• - vibrato
• - trillers & trillerkleppen
• - liptrillers
• - kleptrillers
• - makkelijke en moeilijke toonladders, overgangen en
• sprongen

- de registers van de klarinet

• - chalumeau
• - middenregister
• - klarinetregister
• - hoog register
• - het registeromschakelingsprobleem
• - hoe probleem vermijden
• - exploitatie van het probleem

- ademhalingstechniek

- hoe lang mag een zin duren?

- luchtverbruik en dinamiek

- Bijzondere speeltechnieken:

• - natuurlijke boventonen
• - natuurlijke multiphonics (zonder bijzondere grepen)
• - 'kunstmatige' multiphonics (vork- e.a. grepen)
• - flatterzunge op de klarinet:
• - van keel-'R' naar tongpunt tremolo
• - glissandi
• - slaptongue
• - polyritmiek & polyfonie
• - mikro-intervallen
• - 'Klangfarbenmelodie'
• - zingen en spelen
• - klownerien: meerdere mondstukken
• - cirkulaire ademhaling

- extensies:

• buis
• klankbeker membraan

- preparaties:

• - kazoo-tonnetje

- kontaktmikrofoons voor de klarinet

• - rietmikrofoons
• - ton-mikrofoons

- tessituuruitbreiding in de hoogte

• - gebruik van het gebit (tanden)
• - extreme dynamiek:
• - gestopte klarinet
• - scheurend fffffff

- Onderhoud

• - barsten
• - olie
• - polsters
• - duimgreep
• - kleppen en hefbomen

- Grepenschrift...

- De klarinet in andere muzikale genres:

• - de turkse klarinet (G)
• - de Klezmer-klarinet
• - de jazz-klarinet
• - de basklarinet in de jazz (Eric Dolphy)

- Notatie:

• - gewone klarinet: solsleutel (1 toon te laag)
• - basklarinet: fasleutel - (1 toon te laag) . Werd vroeger vaak ook in de solsleutel geschreven.(franse notatie)

Filedate: 970928 - last update: January 31, 2006